طرح درس «احکام مسکرات» دبیرستان
جزوه ی دانش آموز
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ
اى کسانى که ایمان
آوردهاید، جز این نیست که شراب و قمار و بتها
(یا سنگ هایى که براى قربانى نصب شده)و چوبههاى قرعه،
پلید و از عمل شیطان است. پس دورى کنید از آنها، شاید که رستگار شوید .
(آیه ی شریفهی 90 سورهی مائده )
الکل و مشروبات الکلی:
آیا نوشیدن الکل بی ضرر است ؟
اثرات الکل بر بدن انسان
تاثیر الکل بر مغز
تاثیر الکل بر روان:
تاثیر الکل بر جسم :
مراحل دفع الکل در بدن:
معناى خَمر:
مبحث احکام:
استفتائاتی از آیت الله سیستانی:
فتوای آیت الله وحید خراسانی در رساله توضیح المسائل:
آیات مربوط به حرمت شراب:
روایات و حکایات مربوط به حرمت شراب:
3 تحفه
الکل و مشروبات الکلی؛
سابقه : شاید جالب باشد بدانیم حدود 9000 سال پیش(عصر حَجَر) در چین نوعی نوشیدنی تهیّه میشده که دارای 10% الکل بوده استوعمدتاً از آب و عسل درست میشده است.
فرمول شیمیایی : در تمامی مشروبات مسکِر، الکل با درصدهای مختلفی وجود دارد که از تخمیر موادّ قندی و کربندار درست میشود.
قند در فرآیند تخمیر توسط باکتریها از C6 H12 O6 به الکل C2 H5 OH وآب H2O و دی اکسید کربن CO2تبدیل می شود.
هر ترکیب کربن و هدیروژن که به همراه(- (OH باشد
را الکل گویند و معروفترین آنها الکل متیلیک یا الکل چوب
( CH3OH)
و الکل اِتیلیک یا اِتانول ( C2 H5OH ) میباشند.
1) الکل متیلیک یا الکل چوب؛ این الکل بسیار خطرناک بوده و مصرف آن باعثِ کوری و در نهایت مرگ افراد میشود.
2) الکل اتیلیک؛ این ماده شبیه موادّ مخدر (نیکوتین یا هروئین) مستقیماً وارد جریان خون شده و بر قسمتهای مختلف بدن تاثیر میگذارد.
آیا نوشیدن الکل بی ضرر است ؟
الکل اتانول یکی از داروهای اعتیادآور محسوب میشود که به عنوان ماده آرامبخش برای خواص نشاطآور آن مصرف میشود. افزایش مقدار مصرفی آن به منظور ایجاد اثر مطلوب، ممکن است موجب ایجاد تحمّل و وابستگی فیزیکی گردد. مصرفکنندگان مزمن یا افراد معتاد به آن ممکن است به مقدار ثابت مشروب بنوشند بدون اینکه مست شوند، در این صورت احتمال دارد که یک نوع وابستگی جسمی و روانی در آنان به الکل به وجود آید که قطع مصرف آن، نشانه های ترک را به صورت تحریک پذیری زیاد، تشنج، حالات بی قراری یا عصبانیت، بیخوابی، بداشتهایی، عرق کردن و استفراغ ظاهر میسازد مانند مواد مخدّر دیگر.
نوشیدن الکل در بلند مدّت اثرات سوءی بر انسان میگذارد ،حتّی کسانی که موفق به ترک آن میشوند از این آثار سوء در امان نیستند.
اثرات الکل بر بدن انسان
به صورت کلّی 20% الکل در معده و 80% آن در رودهی کوچک جذب بدن میشود.
تاثیر الکل بر مغز :
استفاده از الکل علاوه بر اینکه انسان را به کمبود ویتامین ب-۱ ( تیامین ) مبتلا میکند ، باعث آسیبهای مغزی برگشت ناپذیر هم میشود.
الکل بر روی بخشهای کنترلی مغز اثر گذاشته و هماهنگی بدن را مختل میکند و احساسِ کاذبِ اعتماد به نفس ، جسارت و گستاخی به فرد میدهد. مثلاً در هنگام رانندگی، با سرعت بالا و خطر آفرین حرکت کرده یا باعث تصادف میشوند. یا مثلا تلو تلو(سکندری) خوردن در هنگام راه رفتن به عبارتی عدم تعادل جسمی و ذهنی (مستِ لا یَعقل ) میآورد.
تاثیر الکل بر روان :
از دست دادن حافظه، تغییر شخصیت، اختلال در سیستم عصبی، سوء تـغـذیـه، رفتـار خـشونت آمـیــز، اضـطـراب و افسردگی شدید.
تاثیر الکل بر جسم:
ایجاد بیماریهایی مانند سرطان در کبد ، ریه و معده ، سرطان سیـنه و حنجره و لب و مری ، ایجاد پوکی استخوان و سکته مغزی، تشنج، بیماریهای کلیه، نارساییهای قلبی و ناتوانی جنسی ، ناباروری ، بیمیلی جنسی ، زخم معده، فشـار خــون بالا و سکته قلبی، کم خونی، اختلال در سیستم ایمنی بدن ، مشکلات پوستی، اسهال ، آسیب به مخاط بینی ، تخریب شدید بافتهای ارگانهای اساسی بدن مثل مغز و کبد منجر به آسیب دائمی به کبد و مغزمیشود.
در زنان باعث غیر طبیعی متولّد شدن نوزاد میشود.
در حقیقت الکل به هنگام مصرف اثر خود را خواهد گذاشت حتّی اگر مقدار مصرف آن کم باشد نوشیدن آب سرد یا قهوه تاثیری بر میزان اثرگذاری الکل در فرد مصرف کننده ندارد.
حدود 10 ساعت طول میکشد تا الکل جذب بدن شده، اثر خود را بگذارد و از بدن خارج شود و این با میزان مصرف یا دفعات مصرف آن ارتباطی ندارد.
جالب توجّه این است که با کمی کنکاش در منابع خبری میتوان با آمار بالای افرادی که بر اثر خوردن الکل متیلیک کور شده و یا فوت کردهاند و دیگرانی که بر اثر مصرف الکل اتیلیک و یا انواع شرابها به خود و دیگران خسارات جبرانناپذیر فراوانی وارد کرده اند.
مراحل دفع الکل در بدن
الکل در کلیهها ، حدود 5% از طریق ادرار خارج میشود ، در ریهها 5% توسط بازدم و مقدار کمی هم از طریق تعریق دفع میشود. امّا عمدهی الکل توسط آنزیمهایی که کبد میسازد، اکسید شده و به اسید استیک، دی اکسید کربن و آب تبدیل میشود.
یعنی کبد با تزریق آنزیم، اکسیژن موجود در خون را با الکل ترکیب نموده و انرژی فوق العادهای را به سرعت آزاد میکند که باعث تنفّس سریع و سپس سرخ شدن صورت گردیده که نشان دهندهی ورود انرژی زیاد به بدن است.
باید دقّت کرد که اسید استیک تولید شده توسط کبد بسیار خطرناک بوده و اثر خود را بر روی بدن و اعضای داخلی آن خواهد گذاشت. این تاثیر با آنچه که در مصرف سرکهی طبیعی با درصدی بسیارپایینتر وارد بدن شده وجذب میشود، متفاوت است.
معناى خَمر:
خَمر در لغت به معناى پوشانیدن و پنهان کردن است. و از آن جا که شراب، حواس ظاهرى و عقل انسان را مى پوشاند، بدان خمر گفته شده است. و در عرف عامه، به هر مایع سُکرآورى که از انگور، یا دیگر میوهها و دانهها، گرفته شده باشد، خَمر گفته مى شود.
در مورد حرمت مصرف الکل و مسکرات روان(مایع) ، مورد اتّفاق و اِجماع مراجع معظّم تقلید است و اختلافی در آن نیست.امّا در مورد نجس یا پاک بودن الکل سفید یا همان الکل طبی که از طریق صنعتی(از مشتقّات نفتی) حاصل میشود که البتّه سمّی هم بوده و در داروخانهها موجود است و بیشتر برای مصارف بهداشتی کاربرد دارد، تقریباً همه مراجع آن را پاک میدانند مشروط بر اینکه به نجاست(خون یا ادرار) برخورد نداشته باشد. این همان الکل مورد استفاده در ادکلنها و حلّالها میباشد.
شاید یکی از مصادیق منفعتی که در قرآن برای آن ذکر شده همین استفاده آن در صنعت و برخی موارد پزشکی، آن هم به صورت محدود باشد. البته قرآن میفرماید که ضرر آن بیش از منفعتش میباشد. ضمن اینکه این نفع اندک دلیلی برای جواز مصرف الکل (مسکر) در هر موردی نیست، مانند بسیاری از داروها که مثلاً به صورت بُخور یا پماد استفاده میشوند و مفید هستند امّا خوردن آن ها باعث مرگ میشود. مثل اکالیپتوس.
احکام شرعی مسکرات را باید به دقّت ، از دفتر مرجعی که مقلّد ایشان هستیم سوال کرده و طبق آن عمل کنیم.
مقالاتی در اینترنت موجود است که در مورد الکل و به صورت کلّی مسکرات بحث کرده اند. از جملهی آنها مقالهی ” بررسی علمی و فقهی الکل و فرآوردههای آن ” نوشته آقای حسینعلی آذرآبادگان است که بسیار جامع و مفید بوده و احکام فقهی را هم مورد مطالعه قرارداده است.
( حسین علی آذر بادگان ; مجلّه: فقه ; بهار و تابستان 1381 – شماره 31و32 😉
امّا باید توجّه کرد که همهی اینها ما را از نظر مراجع تقلید زنده بینیاز نمیکند.
مبحث احکام:
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ(علیه السلام)، قَالَ:
«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) : کُلُّ مُسْکِرٍ حَرَامٌ، وَ کُلُ مُسْکِرٍ خَمْرٌ».
کافی (ط – دار الحدیث)، ج12، ص: 706
آنچه که در فقه آن را حرام دانسته اند «مسکر» یا همان «خَمر» است.
استفتائاتی از آیت الله سیستانی؛
• آیا همه انواع الکل پاک است؟
جواب : همه انواع الکل پاک اند، اما خوردن آنها جایز نمی باشد.
• حکم الکل سفید و الکل صنعتى مثلاً در ترکیبات بعضى از عطرها چنانچه بر بدن مالیده شود آیا بدن نجس می شود؟
جواب : پاک است .
• استفاده کردن از ادکلن که ترکیب الکل دارد چه حکمى دارد؟
جواب : جایز است.
• آیا خوردن الکل حرام است؟ حتّی اگر مصرف دارویی نداشته باشد ولی انسان مست نشود؟
جواب : حرام است، اگر نوشیدن مقدار زیاد آن موجب مستی بشود خوردن اندک آن هم جایز نیست.
• استفاده از داروهایی که در آنها مقداری الکل مخلوط شده است (مثلاً ۱%) جایز است ؟
جواب : جایز نیست، مگر در صورت اضطرار
باز تذکّر همیشگی؛ در همهی موارد باید به فتوای مرجع خود رجوع کرد.
فتوای آیت الله وحید خراسانی در رساله توضیح المسائل:
مسأله ۱۱۲ ـ شراب و نَبیذِ مسکر ، نجس است، و در غیر این دو از مسکرات مایع بجز فقّاع ـ که حکم آن خواهد آمد ـ احتیاط مستحبّ اجتناب است.
(همانگونه که در مسئلهی قبل دیده شد مسائل فقهی بسیار گسترده میباشد و فقهای بزرگوار در بیان یک مسئله موظّفند تمام حالات ممکن را در نظر قرار داده و توضیح دهند.)
مسأله ۱۱۳ ـ الکل صنعتى که براى رنگ کردن درب و پنجره و میز و صندلى و مصارف دیگر بکار مى برند، تمام اقسامش پاک است.
مسأله ۱۱۴ ـ اگر انگور یا آب انگور به واسطه پختن جوش بیاید، پاک ولى خوردن آن حرام است، و اگر به غیر آتش جوش بیاید (مثلاً در مقابل حرارت محیطی جِل میافتد یا قبل از مرحلهی سرکه شدن ) خوردن آن حرام و بنابر احتیاط نجس است.
مسأله ۱۱۵ ـ خرما و مویز و کشمش و آب آنها اگر چه جوش بیایند پاک و خوردن آنها حلال است.
مسأله ۱۱۶ ـ فقّاع که از جو گرفته مى شود و به آن آبجو مى گویند نجس است، ولى آبى که به دستور طبیب از جو مى گیرند و به آن ( ماءالشعیر ) مى گویند پاک مى باشد.
(تذکّر اینکه در فقّاع، فرآیند تخمیر کامل میشود ولی در ماءالشعیر این فرآیند قطع شدهاست.)
آیات مربوط به حرمت شراب؛
1 ) قُلْ إِنَّما حَرَّمَ رَبِّیَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَ الْإِثْمَ وَ الْبَغْیَ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَ أَنْ تُشْرِکُوا بِاللَّهِ ما لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ سُلْطاناً وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ
بگو: «پروردگارِ من فقط زشتکاریها را -چه آشکارش(باشد)و چه پنهان- و گناه و ستم ناحق را حرام گردانیده است؛ و (نیز)اینکه چیزى را شریک خدا سازید که دلیلى بر (حقّانیّت) آن نازل نکرده؛ و اینکه چیزى را که نمىدانید به خدا نسبت دهید.
(آیهی شریفهی 33 سورهی مبارکهی اعراف)
2 ) یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ
اى کسانى که ایمان آوردهاید، شراب و قمار و بتها و تیرهاى قرعه پلیدند (و) از عمل شیطانند. پس، از آنها دورى گزینید، باشد که رستگار شوید.
(آیهی شریفهی 90 سورهی مبارکهی مائده)
3 ) إِنَّما یُریدُ الشَّیْطانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَداوَهَ وَ الْبَغْضاءَ فِی الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ وَ یَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاهِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ
همانا شیطان مىخواهد با شراب و قمار، میانِ شما دشمنى و کینه ایجاد کند، و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد. پس آیا شما دست برمىدارید؟
(آیهی شریفهی 91 سورهی مبارکهی مائده)
4 ) یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ قُلْ فیهِما إِثْمٌ کَبیرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما وَ یَسْئَلُونَکَ ما ذا یُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمُ الْآیاتِ لَعَلَّکُمْ تَتَفَکَّرُونَ
در باره شراب و قمار، از تو مىپرسند، بگو: «در آن دو،گناهى بزرگ، و سودهایى براى مردم است،( ولى) گناهشان از سودشان بزرگتر است.» و از تو مىپرسند: «چه چیزى انفاق کنند؟» بگو: «مازاد (بر نیازمندى خود) را.» این گونه، خداوند آیات (خود را)براى شما روشن مىگرداند، باشد که در (کار) دنیا و آخرت بیندیشید.
(آیهی 219 سورهی بقره)
روایات و حکایات مربوط به حرمت شراب:
1 ) امیرالمؤمنین (علیه السلام) علیه درباره اجتناب از شراب میفرمایند؛
لوْ وَقَعَتْ قَطْرَهٌ فِی بِئْر فَبُنِیتْ مَکانَهَا مَنَارَهٌ لَمْ أُؤَذِّنْ عَلَیهَا و لَوْ وَقَعَتْ فی نَهر ثمّ جَفَت و نَبت فیه الکَلأ لم أرعه
اگر قطره‌ای از شراب در چاهی بیفتد و بر آن مکان مناره‌ای بلند بنا شود، بر آن مناره اذان نمی‌گویم، و اگر قطره‌ای از شراب در رودخانه‌ای بیفتد سپس آب آن خشک شود، و از زمین او سبزه‌زاری بِرُوید، هیچ حیوانى را در آن سبزه‌ها نمی‌چرانم.
سعد السعود للنفوس منضود سید بن طاووس ص 129 – مستدرک الوسایل ج4 ص 75
جالب اینکه حیوانات حتی الاغ ، میوهی گندیده را شاید بخورد ولی شراب و انگور آن را نمیخورد.
2 ) عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله علیه و آله) مَنْ کانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَلَا یَأْکُلُ عَلَى مَائِدَهٍ یُشْرَبُ عَلَیْهَا الْخَمْرُ.
امام صادق (علیه السلام) از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نقل نموده است که: کسی که به خدا و روز قیامت ایمان داشته باشد از سفرهای نمیخورد که بر سر آن خمر نوشیده میشود.
کافی ج6 ص 268
3 ) عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا- إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ أَمَّا الْخَمْرُ فَکُلُ مُسْکِرٍ مِنَ الشَّرَابِ خَمْرٌ إِذَا أُخْمِرَ فَهُوَ حَرَامٌ وَ أَمَّا الْمُسْکِرُ کَثِیرُهُ وَ قَلِیلُهُ حَرَام
از امام باقر(علیه السلام) در قول خداوند «ای کسانى که ایمان آوردید همانا خمر و قمار، تیرهای شرط بندی و….» فرمود: امّا مى هر آن نوشیدنی است که مست کند و هر آنچه خرد را پوشاند و مستی بیاورد کم و زیادش حرام است.
بحار الأنوار ج63، ص: 488
4 ) عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ(علیه السلام) قَالَ: مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ أَوْ مُسْکِراً لَمْ تُقْبَلْ صَلَاتُهُ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً فَإِنْ عَادَ سَقَاهُ اللَّهُ مِنْ طِینَهِ خَبَالٍ قُلْتُ وَ مَا طِینَهُ خَبَالٍ قَالَ صَدِیدٌ یَخْرُجُ مِنْ فُرُوجِ الزُّنَاهِ.
سعد اسکاف گوید: امام باقر(علیه السلام) فرمودند: شخصى که شراب یا هر نوع چیز مستىآورى بخورد چهل روز نمازش پذیرفته نگردد، و اگر دوباره بخورد، خداوند به او از شراب «طینت خبال» مىنوشاند. عرض کردم: آن چیست؟ فرمود:چرک و عرقى است که از عورت زناکاران خارج مىگردد.
معانی الاخبار ص 164
5 ) لَا تَجْلِسُوا عَلَى مَائِدَهٍ یُشْرَبُ عَلَیْهَا الْخَمْرُ فَإِنَّ الْعَبْدَ لَا یَدْرِی مَتَى یُؤْخَذ
بر سر سفرهای که در آن خمر نوشیده میشود ننشینید چرا که همانا بنده نمیداند که چه وقت گرفته میشود.( یعنی چه زمانی جانش گرفته میشود یا چه وقت به گناهی او را مواخذه می کنند.)
وسایل الشیعه ج25 ص 29
6 ) وَ قَالَ(علیه السلام) لَا تُجَالِسُوا مَعَ شَارِبِ الْخَمْرِ وَ لَا تَعُودُوا مَرْضَاهُمْ وَ لَا تُشَیِّعُوا جَنَائِزَهُمْ وَ لَا تُصَلُّوا عَلَى أَمْوَاتِهِمْ فَإِنَّهُمْ کِلَابُ أَهْلِ النَّارِ کَمَا قَالَ اللَّهُ اخْسَؤُا فِیها وَ لا تُکَلِّمُونِ
وَ عَنْهُ أَنَّهُ قَالَ: الْعَبْدُ إِذَا شَرِبَ شَرْبَهً مِنَ الْخَمْرِ ابْتَلَاهُ اللَّهُ بِخَمْسَهِ أَشْیَاءَ فِی الْأَوَّلِ قَسَا قَلْبُهُ وَ فِی الثَّانِی تَبَرَّأَ مِنْهُ جَبْرَئِیلُ وَ مِیکَائِیلُ وَ إِسْرَافِیلُ وَ جَمِیعُ الْمَلَائِکَهِ وَ فِی الثَّالِثَهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ جَمِیعُ الْأَنْبِیَاءِ وَ الْأَئِمَّهِ وَ فِی الرَّابِعَهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ الْجَبَّارُ جَلَّ جَلَالُهُ وَ الْخَامِسُ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ وَ أَمَّا الَّذِینَ فَسَقُوا فَمَأْواهُمُ النَّارُ کُلَّما أَرادُوا أَنْ یَخْرُجُوا مِنْها أُعِیدُوا فِیها وَ قِیلَ لَهُمْ ذُوقُوا عَذابَ النَّارِ الَّذِی کُنْتُمْ بِهِ تُکَذِّبُونَ
با کسی که شراب می نوشد مجالست نکنید و از آنها وقتی مریض میشوند عیادت نکنید و جنازه آنها را تشییع نکنید و بر مردههای آنها نماز نخوانید پس به درستی که آنها سگ های اهل جهنم هستند. همانطور رفتار کنید که پیامبر فرمود. آنها را طرد کنید و با ایشان صحبت نکنید.
همانا بنده هنگامی که شراب نوشید خداوند او را به 5 چیز مبتلا میکند اوّل قساوت قلب و دوم جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و جمیع ملائکه از او روی برائت میجویند و سوم اینکه همه انبیاء و ائمه از او بیزاری میکنند و چهارم اینکه خدای عز و جل از او روی برمیگرداند و پنجم این قول خداوند است که ” و کسانی که فسق مرتکب شدند پس جایگاه آنها آتش است و و هر موقع که اراده خروج از آن کنند به آن برگرداننده میشوند و به آنها گفته میشود بچشید عذاب جهنم را، همان چیزی که آن را تکذیب میکردید.
بحار الأنوار ج76، ص 149
7 ) قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله علیه و آله) مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ فِی الدُّنْیَا سَقَاهُ اللَّهُ مِنْ سَمِّ الْأَسَاوِدِ وَ مِنْ سَمِّ الْعَقَارِبِ شَرْبَهً یَتَسَاقَطُ مِنْهَا لَحْمُ وَجْهِهِ فِی الْإِنَاءِ قَبْلَ أَنْ یَشْرَبَهَا فَإِذَا شَرِبَهَا تَفَسَّخَ لَحْمُهُ وَ جِلْدُهُ کَالْجِیفَهِ یَتَأَذَّى بِهِ أَهْلُ الْجَمْعِ وَ یُؤْمَرُ بِهِ إِلَى النَّارِ أَلَا وَ شَارِبُهَا وَ عَاصِرُهَا وَ مُعْصِرُهَا وَ بَائِعُهَا وَ مُبْتَاعُهَا وَ حَامِلُهَا وَ الْمَحْمُولَهُ إِلَیْهِ وَ آکِلُ ثَمَنِهَا سَوَاءٌ فِی إِثْمِهَا وَ لَا یَقْبَلُ اللَّهُ تَعَالَى لَهُمْ صَلَاهً وَ لَا صَوْماً وَ لَا حَجّاً وَ لَا عُمْرَهً حَتَّى یَتُوبَ وَ لَوْ مَاتَ قَبْلَ أَنْ یَتُوبَ کَانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ أَنْ یَسْقِیَهُ بِکُلِّ جُرْعَهٍ فِی الدُّنْیَا شَرْبَهً مِنْ صَدِیدِ جَهَنَّمَ
ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله علیه و اله) أَلَا وَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ حَرَّمَ الْخَمْرَ بِعَیْنِهَا وَ الْمُسْکِرَ مِنْ کُلِّ شَرَابٍ أَلَا وَ إِنَّ کُلَّ مُسْکِرٍ حَرَامٌ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله علیه و اله) مَثَلُ شَارِبِ الْخَمْرِ کَمَثَلِ الْکِبْرِیتِ فَاحْذَرُوهُ لَا یُنَتِّنُکُمْ کَمَا یُنَتِّنُ الْکِبْرِیتُ وَ إِنَّ شَارِبَ الْخَمْرِ یُصْبِحُ وَ یُمْسِی فِی سَخَطِ اللَّهِ وَ مَا مِنْ أَحَدٍ یَبِیتُ سَکْرَانَ إِلَّا کَانَ لِلشَّیْطَانِ عَرُوساً إِلَى الصَّبَاحِ فَإِذَا أَصْبَحَ وَجَبَ عَلَیْهِ أَنْ یَغْتَسِلَ کَمَا یَغْتَسِلُ مِنَ الْجَنَابَهِ فَإِنْ لَمْ یَغْتَسِلْ لَمْ یُقْبَلْ مِنْهُ صَرْفٌ وَ لَا عَدْلٌ وَ لَا یَمْشِی عَلَى ظَهْرِ الْأَرْضِ أَبْغَضُ إِلَى اللَّهِ مِنْ شَارِبِ الْخَمْر
پیامبر(صلی الله علیه و آله) ؛ کسی که در دنیا شراب بنوشد، خداوند به او از سم رتیلها و عقربها مینوشاند. شربتی که بواسطه آن گوشت از صورت انسان میافتد قبل از آن که آن شربت را بنوشد. پس هنگامی که آن را بنوشد گوشت و پوست او از هم جدا میشود و مانند کیسهای میشود که بواسطه آن دشمنان خدا (اهل الجمع) را عذاب میکنند در آتش جهنّم.
آگاه باشید که نوشندهی آن ، تهیّه کنندهاش ، فروشنده ، خریدار ، حمل کننده ، کسی که آن را برای حمل آماده میکند و خورندهی ثَمَن آن، در گناهش یکسان هستند.
و خداوند تعالی از آنها نماز و روزه و حج و عمره و را قبول نمی کند مگر اینکه توبه کنند و اگر بمیرند در حالیکه توبه نکرده باشند، حقی برای خداوند است که به او شربتی در قبال هر جرعه ای از شراب که نوشیده است از مایع مذاب جهّنم بچشاند. سپس پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمودند که خداوند خمر و مسکر را حرام کرد به خاطر خمر بودنش. بدانید که هر مسکری حرام است. پیامبر فرمود مثال شارب خمر مثال کبریت است پس، از آن برحذر باشید.
«شارب خمر» صبح را شب نمیکند مگر اینکه در سخط خدا باشد و هیچ شارب خمری نیست که بخوابد مگر اینکه عروس شده باشد برای شیطان. پس وقتی بیدار شود باید غسل کند همانطور که از جنابت غسل میکند. پس اگر غسل نکند از او هیچ عملی قبول نمیشود و هیچ کس بر پشت زمین قدم برنمیدارد که مبغوضتر از «شارب خمر» باشد در نزد خداوند باشد.
بحارالانوار ج76 ص 150
3 تحفه :
1 ) عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَى عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام عَنْ دَوَاءٍ یُعْجَنُ بِالْخَمْرِ لَا یَجُوزُ أَنْ یُعْجَنَ بِغَیْرِهِ إِنَّمَا هُوَ اضْطِرَارٌ فَقَالَ لَا وَ اللَّهِ لَا یَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ یَنْظُرَ إِلَیْهِ فَکَیْفَیَتَدَاوَى بِهِ وَ إِنَّمَا هُوَ بِمَنْزِلَهِ شَحْمِ الْخِنْزِیرِ الَّذِی یَقَعُ فِی کَذَا وَ کَذَا لَا یَکْمُلُ إِلَّا بِهِ فَلَا شَفَى اللَّهُ أَحَداً شَفَاهُ خَمْرٌ وَ شَحْمُ خِنْزِیرٍ
حلبی گوید: به امام صادق (علیه السلام )عرض کردم: آیا خوردن دوائی که با شراب معجون شده و با غیر آن نیز معجون نمیشود و ما ناچاریم، آیا جایز است؟
حضرت فرمود: نه به خدا قسم؛ برای مسلمان حلال نیست که به آن نگاه کند، چگونه با آن مداوا کند؟
همانا چون پیه خوک است که جزء فلان و فلان داروست و آن دارو جز با آن درست نمیشود (کامل نمیشود)، خداوند شفا ندهد کسی را که از شراب و چربی و پیه خوک شفاء و بهبودی بخواهد.
طب الأئمه: ص 62 – بحارالأنوار ج : 76 ص : 144
2 ) عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مِهْرَانَ الْکُوفِیِّ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ الصَّیْقَلِ قَالَ حَضَرْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فَسَأَلَهُ رَجُلٌ بِهِ الْبَوَاسِیرُ الشَّدِیدُ وَ قَدْ وُصِفَ لَهُ دَوَاءٌ سُکُرُّجَهٌ مِنْ نَبِیذٍ صُلْبٍ لَا یُرِیدُ بِهِ اللَّذَّهَ وَ لَکِنْ یُرِیدُ بِهِ الدَّوَاءَ فَقَالَ لَا وَ لَا جُرْعَهً قُلْتُ لِمَ قَالَ لِأَنَّهُ حَرَامٌ وَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یَجْعَلْ فِی شَیْءٍ مِمَّا حَرَّمَهُ دَوَاءً وَ لَا شِفَاءً
عمر بن یزید صیقل گوید: خدمت امام صادق (علیه السلام )شرفیاب شدم، مردی – که مبتلا به بیماری بواسیر شدید بود – از ایشان سؤال نمود: برای دردم دوائی که با آبِ جو مست کننده تهیه شده است توصیه کردهاند، و من از خوردن آن قصد لذّت ندارم، بلکه جنبه‌ی دوائی آن را کار دارم آیا جایز است از آن مصرف کنم؟
حضرت فرمود: خیر، یک جرعه هم جایز نیست.
عرض کردم: چرا؟
حضرت فرمود: چون حرام است. و همانا خداوند عزوجل شفا را در هیچ یک از چیزهائی که حرام نموده است قرار نداده است.
طب الأئمه: ص 32 – بحارالأنوار: ج 59 ص 86
3 ) الْکَافِی، عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ أُذَیْنَهَ قَالَ کَتَبْتُ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام )أَسْأَلُهُ عَنِ الرَّجُلِ یُنْعَتُ لَهُ الدَّوَاءُ مِنْ رِیحِ الْبَوَاسِیرِ فَیَشْرَبُهُ بِقَدْرِ سُکُرُّجَهٍ مِنْ نَبِیذٍ صُلْبٍ لَیْسَ یُرِیدُ بِهِ اللَّذَّهَ إِنَّمَا یُرِیدُ بِهِ الدَّوَاءَ فَقَالَ لَا وَ لَا جُرْعَهً وَ قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یَجْعَلْ فِی شَیْءٍ مِمَّا حَرَّمَ شِفَاءً وَ لَا دَوَاءً
در کافى (ج 6 ص 413): بسندى از عمر بن اذینه که بامام ششم نوشتم (و همین پرسش و پاسخ را که در حدیث قبل بود را نقل کرده)
بحارالأنوار ج : 59 ص : 86
شرکت یا نشستن سر سفره یا میزی که در آن شراب خورده میشود ، حرام است.