«احکام روزه» دبیرستان
جزوهی مربی و دانش آموز
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ
کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ
اى کسانى که ایمان آوردهاید! نوشته شده است بر شما (واجب گردیده) روزه گرفتن، چنانچه نوشته شده بود بر آن کسانى که قبل از شما بودند از امتها، شاید پرهیزکار شوید.
(آیه ی شریفه ی 183 سوره ی بقره)
فهرست :
- احکام روزه
- پاداش روزهداری در گرما
- راه ثابت شدن اوّل ماه
- یوم الشک اوّل رمضان
- یوم الشک آخر رمضان
- نیّت
- چیزهائى که روزه را باطل مىکند:
1 ـ خوردن و آشامیدن
2 ـ استمناء
3 ـ دروغ بستن به خدا و پیغمبر
4 ـ رساندن غبار به حلق
5 -فرو بردن تمام سر در آب
6 ـ باقیماندن بر جنابت تا اذان صبح
7 ـ قى کردن (استفراغ)
- احکام چیزهایى که روزه را باطل مىکند.
- آنچه براى روزهدار مکروه است.
- احکام روزه مسافر
لازم به ذکر است که احکام این جزوه از رسالهی آیت الله سیستانی آورده شده است ، احکام را با نظرات مرجع خود تطبیق دهیم.
َقالَ الصَّادِقُ(علیه السلام) :أَفْضَلُ الْجِهَادِ الصَّوْمُ فِی الْحَرِّ.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: برترین جهاد، روزه گرفتن در هواى گرم است
بحار الأنوار (ط – بیروت) ج93 256
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ج7 504
احکام روزه
روزه آن است که انسان براى انجام دستورات خدا ، در پیشگاه خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب از شش چیزى که بعداً گفته مىشود خوددارى نماید.
پاداش روزهداری در گرما
وَ
مِنْهُ، عَنْ عِدَّهٍ مِنْ أَصْحَابِهِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ
سِنَانٍ عَنْ مُنْذِرِ بْنِ یَزِیدَ عَنْ یُونُسَ بْنِ ظَبْیَانَ قَالَ
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) مَنْ صَامَ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
یَوْماً فِی شِدَّهِ الْحَرِّ فَأَصَابَهُ ظَمَأٌ وَکَّلَ اللَّهُ بِهِ أَلْفَ مَلَکٍ
یَمْسَحُونَ وَجْهَهُ وَ یُبَشِّرُونَه
بسندش از امام صادق(علیه السلام) که: هر که براى خدا عزّ و جلّ روزه دارد در گرماى سخت، و تشنه شود خدا هزار فرشته بر او گمارد تا دست برویش کشند و او را مژده دهند.
الکافی ج4 64
من لا یحضره الفقیه ج2 76
بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار ج56 190
راه ثابت شدن اوّل ماه
مسأله 1700 ـ اوّل ماه به چهار چیز ثابت مىشود:
اوّل : آنکه خود انسان ماه را ببیند.
دوم : عدّهاى که از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا مىشود، بگویند ماه را دیدهایم. و همچنین است هر چیزى که بواسطه آن یقین پیدا شود، یا اطمینان از یک منشأ عقلائى پیدا شود.
سوم : دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیدهایم، ولى اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند، اوّل ماه ثابت نمىشود.
چهارم : سى روز از اوّل ماه شعبان بگذرد که بواسطه آن اوّل ماه رمضان ثابت مىشود، و سى روز از اوّل ماه رمضان بگذرد که بواسطه آن، اوّل ماه شوال ثابت مىشود.
مسأله 1701 ـ اوّل ماه به حکم حاکم شرع ثابت نمىشود، مگر این که از حکم او، یا ثابت شدن ماه نزد او، اطمینان به دیده شدن ماه حاصل شود.
مسأله 1702 ـ اوّل ماه با پیشگوئى منجّمین ثابت نمىشود، مگر این که انسان از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا کند.
مسأله 1704 ـ اگر ماه رمضان براى کسى ثابت نشود و روزه نگیرد، چنانچه بعد ثابت شود که شب پیش اوّل ماه بوده، باید روزه آن روز را قضا نماید.
مسأله 1705 ـ اگر در شهرى اوّل ماه ثابت شود، برای شهرهاى دیگر به نظر مرجع خود مراجعه کنیم.
یوم الشک اوّل رمضان
مسأله 1548 ـ روزى را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اوّل رمضان، واجب نیست روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمىتواند نیّت روزه رمضان کند، ولى بهتر آن است که نیّت روزه قضا و مانند آن بنماید، و چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده، از رمضان حساب مىشود. و اگر قصد مطلق روزه را کند و بعد معلوم شود رمضان بوده نیز کافى است.
مسأله 1549 ـ اگر روزى را که شک دارد آخر شعبان است یا اوّل رمضان، به نیّت روزه قضا یا روزه مستحبى و مانند آن روزه بگیرد و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است، باید نیّت روزه ماه رمضان کند.
یوم الشک آخر رمضان
مسأله 1706 ـ روزى را که انسان نمىداند آخر رمضان است یا اوّل شوال(عید فطر)، باید روزه بگیرد، ولى اگر در اثناء روز بفهمد که اوّل شوال است، باید افطار کند. که میدانیم روزهی عید فطر حرام است.
نیّت
مسأله 1530 ـ لازم نیست انسان نیّت روزه را از قلب خود بگذراند، یا مثلاً بگوید فردا را روزه مىگیرم، بلکه همین قدر که بنا داشته باشد براى اطاعت امر خداوند عالَم از اذان صبح تا مغرب کارى که روزه را باطل مىکند انجام ندهد کافى است، و براى آنکه یقین کند تمام این مدت را روزه بوده، باید مقدارى پیش از اذان صبح، و مقدارى هم بعد از مغرب از انجام کارى که روزه را باطل مىکند خوددارى نماید.
از اذان صبح تا اذان مغرب نیت روزه باید تداوم داشته باشد و در صورت هر گونه خِلَلی درنیّت ، باید به حکم مرجع خود رجوع کنیم.
به طور مثال :
اگر کسی بگوید من میخواهم روزه ام را بشکنم در اینجا چون نیت روزه شکسته شده است روزه باطل و قضای آن واجب است و تا غروب هم باید امساک کند.
امّا اگر همان فردبگوید من میخواهم آب بخورم ولی آب را نخورد چون فعل مبطل را انجام نداده است روزهاش صحیح است.
مسأله 1533 ـ کسى که کارهایى که روزه را باطل مىکند انجام نداده باشد، در هر وقت از روز، نیّت روزه مستحبى بکند، هرچند فاصله کمى تا مغرب باشد، روزه او صحیح است.
مسأله 1535 ـ اگر بخواهد روزه قضا یا کفّاره بگیرد باید آن را معیّن نماید، مثلاً نیّت کند که روزه قضا یا روزه کفّاره مىگیرم.
مسأله 1540 ـ اگر پیش از اذان صبح نیّت کند و بخوابد و بعد از مغرب بیدار شود، روزهاش صحیح است.
مسأله 1543 ـ کسى که روزهی کفّاره دارد، اگر روزهی مستحبى بگیرد اشکال ندارد، ولى کسى که روزه قضاى ماه رمضان دارد، نمىتواند روزه مستحبّى بگیرد.
چیزهائى که روزه را باطل مىکند.
مسأله 1552 ـ شش چیز روزه را باطل مىکند:
اوّل : خوردن و آشامیدن.
دوم : استمناء. و استمناء آن است: که مرد با خود کارى کند که منى از او بیرون آید.
سوم: دروغ بستن به خدا و پیغمبر)ص) و جانشینان پیغمبر:(به حکم مرجع رجوع شود).
چهارم : رساندن غبار به حلق (به حکم مرجع رجوع شود).
پنجم :فرو بردن سر به طور کامل به زیر آب . ( در این مساله به نظر مرجع خود رجوع کنیم.).
ششم : باقى ماندن بر جنابت تا اذان صبح.
هفتم: عمداً قى کردن (استفراغ کردن).
و احکام اینها در مسائل آینده گفته مىشود:
1 ـ خوردن و آشامیدن
مسأله 1553 ـ اگر روزه دار با التفات به اینکه روزه دارد عمداً چیزى بخورد یا بیاشامد روزهی او باطل مىشود، چه خوردن و آشامیدن آن چیز معمول باشد مثل نان و آب، چه معمول نباشد، مثل خاک و شیره درخت، و چه کم باشد، چه زیاد، حتى اگر مسواک را از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد، روزه باطل مىشود، مگر آنکه رطوبت مسواک در آب دهان به طورى از بین برود که رطوبت خارج به آن گفته نشود.
مسأله 1554 ـ اگر موقعى که مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده، باید لقمه را از دهان بیرون آورد، و چنانچه عمداً فرو ببرد روزهاش باطل است، و به دستورى که بعداً گفته خواهد شد کفّاره هم بر او واجب مىشود.
مسأله 1555 ـ اگر روزهدار سهواً چیزى بخورد یا بیاشامد، روزهاش باطل نمىشود.
مسأله 1556 ـ آمپول و سرم روزه را باطل نمىکند، هر
چند آمپول تقویتى یا سِرُم قندى نمکى باشد، و همچنین اسپرى که براى تنگى نفس
استعمال مىشود اگر دارو را فقط وارد ریه کند روزه را باطل نمىکند، وهمچنین دارو
در چشم و گوش ریختن، روزه را باطل نمىکند، اگر چه مزه آن به گلو برسد. و اگر در
بینى بریزد اگر به حلق نیز نرسد روزه را باطل نمىکند.
(به
حکم مرجع رجوع شود.)
مسأله 1557 ـ اگر روزهدار چیزى را که لاى دندان مانده است عمداً فرو ببرد، روزهاش باطل مىشود.
مسأله 1558 ـ کسى که مىخواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان دندانهایش را خلال کند، ولى اگر بداند غذائى که لاى دندان مانده در روز فرو مىرود، باید خلال کند.
مسأله 1559 ـ فرو بردن آب دهان، اگر چه بواسطه خیال کردن ترشى و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمىکند.
مسأله 1560 ـ فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضاى دهان نرسیده اشکال ندارد، ولى اگر داخل فضاى دهان شود، احتیاط مستحب آن است که آن را فرو نبرند.
(به حکم مرجع رجوع شود.)
2 ـ استمناء
مسأله 1568 ـ اگر روزهدار استمناء کند روزهاش باطل مىشود.
مسأله 1570 ـ هرگاه روزهدار بداند که اگر در روز بخوابد محتلم مىشود ـ یعنى در خواب منى از او بیرون مىآید ـ جایز است بخوابد هر چند به سبب نخوابیدن به زحمت نیفتد، و اگر محتلم شود روزهاش باطل نمىشود.
مسأله 1573 ـ روزهدارى که محتلم شده ، اگر بداند منى در مجرى مانده و در صورتى که پیش از غسل بول نکند، بعد از غسل منى از او بیرون مىآید، احتیاط مستحب آن است که پیش از غسل بول کند. (به قولی : استبراء از منی با ادرار کردن میباشد.)
3 ـ دروغ بستن به خدا و پیغمبر
مسأله 1576 ـ اگر روزهدار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبر صلىاللهعلیهوآلهوسلّم و ائمه علیهمالسّلام عمداً نسبتى را بدهد که دروغ است ـ اگر چه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند ـ روزه او ـ بنابر احتیاط لازم ـ باطل است، و همچنین است ـ بنابر احتیاط مستحب ـ دروغ بستن به حضرت زهرا سلام اللّه علیها و سایر پیغمبران و جانشینان آنان.
در مورد جوکها و شوخیهایی که بعضیها ناآگاهانه با پیامبران الهی انجام میدهند حتماً نظر مرجع خود را جویا شوید چون بعضی از مراجع بر این مورد اشکال میگیرند.
4 ـ رساندن غبار به حلق
مسأله 1583 ـ بنابر احتیاط واجب رساندن غبار غلیظ به حلق روزه را باطل مىکند، چه غبار از چیزى باشد که خوردن آن حلال است مثل آرد، یا غبار چیزى باشد که خوردن آن حرام است مثل خاک.
مسأله 1585 ـ اگر بواسطهی باد، غبارى غلیظ پیدا شود و انسان با اینکه متوجه است و مىتواند مواظبت کند ولى مواظبت نکند و به حلق برسد ـ بنابر احتیاط واجب ـ روزهاش باطل مىشود.
مسأله 1586 ـ احتیاط واجب آن است که روزهدار دود سیگار و تنباکو، و مانند اینها را هم به حلق نرساند.
مسأله 1587 ـ اگر مواظبت نکند و غبار یا دود و مانند اینها داخل حلق شود، چنانچه یقین یا اطمینان داشته که به حلق نمىرسد، روزهاش صحیح است، و اگر گمان مىکرده که به حلق نمىرسد، بهتر آن است که آن روزه را قضا کند.
مسأله 1588 ـ اگر فراموش کند که روزه است و مواظبت نکند، یا بى اختیار غبار و مانند آن به حلق او برسد، روزهاش باطل نمی شود
5 ـ فرو بردن تمام سر در آب
مسأله 1589ـ فرو بردن تمام سر در آب روزه را باطل نمىکند، ولى کراهت شدید دارد.
این مسأله اختلافی است و اکثر مراجع نظر به بطلان روزه دارند. به حکم مرجع خود رجوع کنیم.)
6 ـ باقیماندن بر جنابت تا اذان صبح
مسأله 1590 ـ اگر جنب عمداً در ماه رمضان تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفهاش تیمم است تیمم ننماید، باید روزهی آن روز را تمام کند و روزى دیگر را نیز روزه بگیرد، و چون معلوم نیست آن روز قضا است یا عقوبت است، هم روزه آن روز از ماه رمضان را به قصد ما فى الذمه انجام دهد، و هم روزى که بجاى آن روز روزه مىگیرد، وقصد قضا نکند.
مسأله 1591 ـ کسى که مىخواهد قضاى روزه ماه رمضان را بگیرد، هرگاه تا اذان صبح عمداً جنب بماند، نمىتواند آن روز را روزه بگیرد، واگر از روى عمد نباشد مىتواند، اگر چه احتیاط در ترک آن است.
مسأله 1592 ـ در غیر روزه ماه رمضان و قضاى آن ـ از اقسام روزههاى واجب و مستحب ـ اگر جنب عمداً تا اذان صبح بر حال جنابت باقى بماند، مىتواند آن روز را روزه بگیرد.
مسأله 1593 ـ کسى که در شب ماه رمضان جنب است، چنانچه عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود، باید تیمم کند و روزه بگیرد و روزهاش صحیح است.
مسأله 1594 ـ اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند وبعد از یک روز یادش بیاید، باید روزه آن روز را قضا نماید، و اگر بعد از چند روز یادش بیاید، روزه هر چند روزى را که یقین دارد جنب بوده قضا نماید، مثلاً اگر نمىداند سه روز جنب بوده یا چهار روز، باید روزه سه روز را قضا کند.
مسأله 1595 ـ کسى که در شب ماه رمضان براى هیچ کدام از غسل و تیمم وقت ندارد، اگر خود را جنب کند، روزهاش باطل است و قضا و کفّاره بر او واجب مىشود.
مسأله 1596 ـ اگر بداند وقت براى غسل ندارد و خود را جنب کند وتیمم کند، یا با این که وقت دارد عمداً غسل را تأخیر بیاندازد تا وقت تنگ شود وتیمم کند روزهاش صحیح است، هر چند گناهکار است.
مسأله 1597 ـ کسى که در شب ماه رمضان جنب است و مىداند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمىشود ـ بنابر احتیاط واجب ـ نباید غسل نکرده بخوابد، وچنانچه پیش از غسل اختیاراً بخوابد و تا صبح بیدار نشود، باید روزه آن روز را تمام کند، و قضا و کفّاره بر او واجب مىشود.
مسأله 1598 ـ هرگاه جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود، اگر احتمال بدهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مىشود مىتواند بخوابد.
مسأله 1599 ـ کسى که در شب ماه رمضان جنب است و یقین یا اطمینان دارد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مىشود، چنانچه تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند، وبا این تصمیم بخوابد و تا اذان خواب بماند، روزهاش صحیح است.
مسأله 1600 ـ کسى که در شب ماه رمضان جنب است و اطمینان ندارد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مىشود، چنانچه غفلت داشته باشد که بعد از بیدار شدن باید غسل کند، در صورتى که بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند ـ بنابر احتیاط ـ قضا بر او واجب مىشود.
مسأله 1601 ـ کسى که در شب ماه رمضان جنب است و یقین دارد یا احتمال مىدهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مىشود، چنانچه نخواهد بعد از بیدار شدن غسل کند، در صورتى که بخوابد و بیدار نشود، باید روزه آن روز را تمام کند و قضا و کفّاره بر او لازم است. و همچنین است ـ بنابر احتیاط لازم ـ اگر تردید داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند یا نه.
مسأله 1602 ـ اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و یقین کند، یا احتمال دهد، که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار مىشود و تصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند، و اگر از خواب دوم بیدار شود و براى مرتبه سوم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند ـ و بنابر احتیاط استحبابى ـ کفّاره نیز بدهد.
مسأله 1603 ـ خوابى که در آن احتلام صورت گرفته است، خواب اوّل حساب مىشود، بنابراین اگر پس از بیدار شدن دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، چنانچه در مسأله قبل گفته شد، روزه آن روز را باید قضا کند.
مسأله 1604 ـ اگر روزهدار در روز محتلم شود، واجب نیست فوراً غسل کند.
مسأله 1605 ـ هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده، اگر چه بداند پیش از اذان محتلم شده، روزه او صحیح است.
مسأله 1606 ـ کسى که مىخواهد قضاى روزه رمضان را بگیرد، اگر بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم شده است، مىتواند آن روز را به قصد قضاى ماه رمضان روزه بگیرد.
مسأله 1615 ـ کسى که مسّ میّت کرده ـ یعنى جائى از بدن خود را به بدن میّت رسانده ـ مىتواند بدون غسل مسّ میّت روزه بگیرد، و اگر در حال روزه هم میّت را مسّ نماید، روزه او باطل نمىشود.
7 ـ قى کردن (استفراغ)
مسأله 1617 ـ هرگاه روزهدار عمداً قى کند اگر چه بواسطه مرض و مانند آن ناچار باشد، روزهاش باطل مىشود. ولى اگر سهواً یا بى اختیار قى کند، اشکال ندارد.
مسأله 1618 ـ اگر در شب چیزى بخورد که مىداند بواسطه خوردن آن، در روز بى اختیار قى مىکند، روزهاش صحیح است.
مسأله 1622 ـ اگر یقین داشته باشد که بواسطه آروغ زدن، چیزى از گلو بیرون مىآید، چنانچه طورى باشد که بر آن قى کردن صدق کند، نباید عمداً آروغ بزند. ولى اگر یقین نداشته باشد اشکال ندارد.
مسأله1623 ـ اگر آروغ بزند و چیزى در گلو یا دهانش بیاید، باید آن را بیرون بریزد، واگر بىاختیار فرو رود، روزهاش صحیح است.
احکام چیزهایى که روزه را باطل مىکند.
مسأله 1624 ـ اگر انسان عمداً و از روى اختیار کارى که روزه را باطل مىکند انجام دهد، روزه او باطل مىشود. و چنانچه از روى عمد نباشد اشکال ندارد. ولى جنب اگر بخوابد و به تفصیلى که در مسأله (1602) گفته شد تا اذان صبح غسل نکند روزه او باطل است. و چنانچه انسان نداند که بعضى از آنچه گفته شد روزه را باطل مىکند اگر در این جهل کوتاهى نکرده باشد، و تردیدى هم نداشته باشد، یا آنکه اعتماد بر حجت شرعى داشته باشد، اگر آن چیز را انجام دهد، روزهاش باطل نمىشود، مگر در خوردن و آشامیدن.
مسأله 1625 ـ اگر روزهدار سهواً یکى از کارهائى که روزه را باطل مىکند انجام دهد و به اعتقاد اینکه روزهاش باطل شده، عمداً دوباره یکى از آنها را بجا آورد، حکم مسأله گذشته درباره او جارى مىشود.
مسأله 1626 ـ اگر چیزى به زور در گلوى روزهدار بریزند، روزه او باطل نمىشود، ولى اگر مجبورش کنند که روزه خود را به خوردن یا آشامیدن باطل کند، مثلاً به او بگویند اگر غذا نخورى ضرر مالى یا جانى به تو مىزنیم، و خودش براى جلوگیرى از ضرر چیزى بخورد، روزه او باطل مىشود. و در غیر خوردن و آشامیدن نیز ـ بنابر احتیاط واجب ـ باطل مىشود.
مسأله 1627 ـ روزهدار نباید جائى برود که مىداند چیزى در گلویش مىریزند، یا مجبورش مىکنند که خودش روزه خود را باطل کند، و اگر برود و از روى ناچارى خودش کارى که روزه را باطل مىکند انجام دهد، روزه او باطل مىشود. و همچنین است ـ بنابر احتیاط لازم ـ اگر چیزى را در گلویش بریزند.
آنچه براى روزهدار مکروه است.
مسأله 1628 ـ چند چیز براى روزهدار مکروه است و از آن جمله است:
1 ـ دوا ریختن به چشم و سرمه کشیدن، در صورتى که مزه یا بوى آن به حلق برسد.
2 ـ انجام دادن هر کارى مانند خون گرفتن، و حمام رفتن که باعث ضعف مىشود.
3 ـ دارو در بینى ریختن، اگر نداند که به حلق مىرسد، و اگر بداند به حلق مىرسد جایز نیست.
4 ـ بو کردن گیاههاى معطّر.
5 ـ استعمال شیاف.
6 ـ تر کردن لباسى که در بدن است.
7 ـ کشیدن دندان، و هر کارى که بواسطه آن از دهان خون بیاید.
8 ـ مسواک کردن با چوب تر.
9 ـ بى جهت آب یا چیزى روان در دهان کردن.
احکام روزه مسافر
مسأله 1684 ـ مسافرى که باید نمازهاى چهار رکعتى را در سفر دو رکعت بخواند، نباید روزه بگیرد. و مسافرى که نمازش را تمام مىخواند مثل کسى که شغلش مسافرت، یا سفر او سفر معصیت است، باید در سفر روزه بگیرد.
مسأله 1685 ـ مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، ولى براى فرار از روزه مسافرت مکروه است. و همچنین است مطلق سفر در ماه رمضان مگر اینکه براى حج یا عمره یا به جهت ضرورتى باشد.
مسأله 1689 ـ کسى که نمىداند روزه مسافر باطل است، اگر در سفر روزه بگیرد و در بین روز مسأله را بفهمد، روزهاش باطل مىشود و اگر تا مغرب نفهمد، روزهاش صحیح است.
مسأله 1691 ـ اگر روزهدار بعد از ظهر مسافرت نماید، باید ـ بنابر احتیاط ـ روزه خود را تمام کند، و در این صورت قضاى آن لازم نیست، و اگر پیش از ظهر مسافرت کند، ـ بنابر احتیاط واجب ـ نمىتواند آن روز را روزه بگیرد، خصوصاً اگر از شب نیّت سفر داشته باشد. ولى در هر صورت نباید پیش از رسیدن به حدّ ترخّص چیزى را که روزه را باطل مىکند انجام دهد، و گر نه کفّاره بر او واجب مىشود. ( در این مساله به نظر مرجع خود رجوع کنیم.)
مسأله 1692 ـ اگر مسافر در ماه رمضان چه آنکه قبل از فجر در سفر بوده و چه آنکه روزه بوده و سفر نماید، چنانچه پیش از ظهر به وطنش برسد، یا به جائى برسد که مىخواهد ده روز در آنجا بماند، چنانچه کارى که روزه را باطل مىکند انجام نداده ـ بنابر احتیاط ـ باید آن روز روزه را بگیرد و در این صورت قضا ندارد. و اگر انجام داده، روزه آن روز بر او واجب نیست و باید آن را قضا کند.
مسأله 1693 ـ اگر مسافر بعد از ظهر به وطنش برسد، یا به جائى برسد که مىخواهد ده روز در آن جا بماند ـ بنابر احتیاط ـ روزهاش باطل است، و باید آن را قضا کند.
( در این مساله به نظر مرجع خود رجوع کنیم.)