سجده

درس بیستم: سجده

درهررکعت از نماز بعد از رکوع باید دو سجده انجام دهیم یعنی پیشانی،کف دست، زانو و سرانگشت بزرگ پا را بر زمین بگذاریم. البته بر زمین گذاردن بعضی دیگر از اعضای بدن مثل ساعد و بقیه انگشتان پا نیز مانعی ندارد. اگر سهواً قبل از استقرار و آرامش بدن ذکر راشروع کردیم باید هنگامی که بدن آرام گرفت ذکر را دوباره بگوییم. همچنین می­توانیم اعضایی غیر از پیشانی را از زمین برداریم؛ البته درآن لحظات نباید ذکر بگوییم.

بعد از سجده اول کاملاً می­نشینیم، سپس سجده دوم را به جا می­ آوریم. بعد از اینکه از سجده دوم برخواستیم و بدنمان آرام گرفت، نماز را ادامه می­دهیم. اگر بر اثر عجله و شدت برخورد پیشانی بی­اختیار از مهر جدا شود، بنابر فتوای بعضی از مراجع نباید دوباره سر را بر مهر بگذاریم؛ بلکه همان را یک سجده حساب می­کنیم. چه ذکرگفته باشیم وچه نگفته باشیم. ولی درصورتی که پیشانی بی­ اختیار دوباره به مهر برخورد کند این دو برخورد را یک سجده حساب می­کنیم.در آخر اینکه اگر به خاطر خیس بودن یا عرق کردن پیشانی، مهر به آن بچسبد بنابر فتوای اکثر مراجع باید مهر را جدا کرده و بعد به سجده برویم.

چیزهایی که می­توان بر روی آن سجده کرد:

سجده برخاک، سنگ و همه چیزهایی که از زمین حساب می­شوند (به غیر ازچیزهای معدنی مثل طلا و فیروزه) و نیز همه چیزهایی که از زمین می­رویند (به شرطی که خوراک یا پوشاک انسان نباشند) جایز است. البته بهترین چیز برای سجده، تربت سیدالشهدا علیه السلام است. همچنین سجده برآهک،کچ، سفال، آجر، سیمان، موزاییک و نیزکاغذ بنابر فتوای بعضی ازمراجع صحیح است.

هنگامی که ذکرواجب سجده را می­گوییم باید بدنمان آرام باشد. بنابراین اگر بر روی تشک یا مانند آن سجده کردیم باید ذکر را بعد از آرام گرفتن سر و بدن شروع نماییم. باید بین پیشانی و محل سجده چیزی فاصله نباشد. بنابراین اگر مهر به قدری کثیف شده که پیشانی به خود مهر نمی­رسد، نمی­توانیم برآن سجده کنیم. ولی اگر فقط رنگ مهر عوض شده، اشکالی ندارد.

اگر در بین نماز مهرگم شود، سجده برپشت دست یا انگشت شصت جایز نیست و باید برچیزی که سجده بر آن صحیح است، سجده کنیم؛ حتی اگر لازم شد طوری که از قبله منحرف نشویم چند قدم به اطراف برویم تا مهر پیدا کنیم و الا در صورتی که وقت نماز وسعت دارد باید نماز را رها کنیم و بعد از پیدا کردن چیزی که سجده بر آن صحیح است، دوباره نماز بخوانیم.

کسی که نمی­تواند پیشانی را به زمین برساند باید به قدری که می­تواند خم شود و مهر را بر جای بلندی بگذارد و بر آن سجده کند. بقیه اعضای سجده نیز باید به طورمعمول و در حد امکان برزمین گذاشته شوند و اگر اصلاً امکان خم شدن وجود ندارد، با سر اشاره کرده، مهر را در صورت امکان بر پیشانی می­گذارد.

چهار سوره قرآن آیه سجده وجوددارد: آیه 15سوره سجده، آیه 37سوره فصلت، آیه 62سوره نجم و آیه 19سوره علق و هنگام خواندن یا شنیدن آن­ها واجب است سجده کنیم. به فتوای برخی از مراجع تقلید صدای غیر مستقیم مانند نوار هم حکم تلاوت مستقیم را دارد و با شنیدن آن سجده واجب می­شود. درضمن رعایت واجبات سجده نمازمثل ذکرگفتن در این سجده لازم نیست و فقط واجب است که مانند حالت سجده سر را بر روی چیزی که سجده بر آن صحیح است قراردهیم.

دانلود فایل درس