نجاسات و نجس شدن چیزهای پاک
همه چیز در جهان پاک است مگر ادرار، مدفوع، مردار، خون، سگ، خوک، کافر، شراب و آب جو.
دسته بندی بهتر نجاسات آنها را در چند گروه بررسی میکنیم ،
الف) چیزهایی که در همه موارد نجس اند شامل: سگ و خوک، شراب، آّب جو و انسان کافر.
تمام اجزای بدن سگ و خوک نجس است البته سگ و خوک دریایی پاکند، شراب و آب جو و هر مایع مست کننده دیگر نجس است. کافر به کسی گفته می شود که منکر خداوند یگانه یا نبوت پیامبران او یا با ائمه معصومین علیه السلام دشمنی داشته به آنان دشنام بدهد.تمام بدن کافر نیز نجس است .
گروه دوم خون و مردار است که فقط در انسان و حیواناتی که خون جهنده دارند نجس می باشد، منظور از خون جهنده داشتن آن است که اگر شریان بریده شود خون فوران می کند بنابر این حیواناتی مانند مار، ماهی، سوسمار و کلیه حشرات و حیواناتی که خون آنها با فشار جاری نمی شود علاوه بر آنکه بدنشان پاک است پس از مردن نیز پاک اند لازم است توجه کنیم مردار هم به حیوانی گفته می شود که خودش مرده یا به غیر روش شرعی کشته شده باشد و همچنین اجزایی که دارای روح هستند اگر از بدن حیوان زنده جدا شده باشند در حکم مردارند، مثل انگشت انسان یا دنبه گوسفند زنده اما اجزایی از بدن مثل مو، ناخن و پوست های خشک شده بدن که زمان جدا شدنشان رسیده است پاک است.
گروه سوم شامل ادرار و مدفوع است که فقط در انسان و حیوانات حرام گوشتی که خون جهنده دارند نجس است . برای روشن شدن این بخش لازم است حیوانات حلال گوشت را بشناسیم، از حیوانات دریایی فقط ماهی های پولک دار و میگو حلال گوشتند . از پرندگان انواع کبوتر ها، گنجشک ها وماکیان حلال گوشتند.همچنین اردک، کبک و همه پرندگانی که به هنگام پرواز بال زدنشان بیشتر از ثابت نگه داشتن بالهاست، ویا چینه دان، سنگدان یا سیخک پشت پا دارند حلال گوشتند . هدهد، پرستو و دارکوب مکروح اند.و سایر پرندگان از جمله کلاق، تاووس، خفاش و کلیه پرندگان شکاری حرام گوشتند. تخم پرندگان و خاویار ماهی ها نیز حکم خود آنان را دارد.خزندگان، حیواناتی که زیر زمین زندگی می کنند و کلیه حشرات نیز به جز ملخ حرام گوشتند.از سایر حیوانات انواع گوسفندان، گاو ها،شترها آهو، گوزن، بزکوهی، اسب، قاطر و الاق مکروح اند و بقیه مانند گربه، خرگوش و کلیه درندگان حرام گوشتند. و بقیه حیوانات حرام گوشتند ودر صورتی که خون جهنده نیز داشته باشند ادرار و مدفوع آنها نجس می باشد. البته مدفوع پرندگان حرام گوشت طبق نظر برخی از مراجع پاک می باشد. هر چند که بدن همه حیوانات مگر سگ و خوک پاک می باشد.
چگونگی نجس شدن اشیاء
اگر عین نجاست با جسم پاکی تماس پیدا کند و هر دو یا یکی از آنها طوری تر باشد که رطوبتش به دیگری برسد آن شئ نجس می شود، و اگر این جسم با جسمی پاک برخورد کند آن را نجس می کند. بنابراین اگر تری بین دو جسم آن قدر کم باشد که رطوبت انتقال پیدا نکند جسم پاک نجس نمی شود . مایعاتی مانند روغن مایع، آش، شیره و عسل روان به محض رسیدن نجاست به آنها تماما نجس می شوند. ولی اگر قلیظ و جامد باشد به صورتی که اگر چیزی از آن بر داشته شود جای آن خالی می ماند اگر چه بعدا پر شود تنها محدوده ای که نجاست به آن بر خورد پیدا کرده است نجس می شود، و با بر داشتن آن محدوده می توان از باقی مانده استفاده نمود. زمین، پارچه، میوه و چیزهایی مانند آنها اگر خیس باشند فقط قسمتی که نجاست به آن برسد نجس می شود و جاهای دیگر پاک است.